Podatnicy, których dotknęły niedawne niekorzystne zmiany wprowadzone w ramach Polskiego Ładu (1.0 i 2.0), zaczynają chętniej sięgać po sprawdzone rozwiązania w PIT. W tym kontekście coraz bardziej popularnym rozwiązaniem stają się 50% koszty uzyskania przychodów. Czy każdy może je zastosować? Jakie warunki należy spełnić, aby móc skorzystać z tej preferencji podatkowej?
Czym są 50% koszty uzyskania przychodów?
- Rozwiązanie to opiera się zasadniczo na zwiększeniu dopuszczalnych kosztów uzyskania przychodów w odniesieniu do określonych przychodów związanych z prawami autorskimi.
- Zastosowanie tego rozwiązania skutkuje obniżeniem PIT i podniesieniem wysokości wynagrodzenia otrzymywanego „na rękę”.
- Jego istotą jest możliwości obniżenia podatku dochodowego dla pracowników/osób zatrudnionych w ramach umów cywilnoprawnych, wykonujących określone prace twórcze.
50% koszty uzyskania przychodów, a przepisy PIT
W myśl art. 22 ust. 9 pkt 3 Ustawy o PIT koszty uzyskania przychodów z tytułu korzystania przez twórców z praw autorskich i artystów wykonawców z praw pokrewnych, w rozumieniu odrębnych przepisów, lub rozporządzania przez nich tymi prawami określa się w wysokości 50% uzyskanego przychodu, z zastrzeżeniem ust. 9a i 9b.
Koszty te oblicza się od przychodu pomniejszonego o potrącone przez płatnika w danym miesiącu składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe oraz na ubezpieczenie chorobowe, o których mowa w art. 26 ust. 1 pkt 2 lit. b, których podstawę wymiaru stanowi ten przychód.
Innymi słowy: pracownik, który jest twórcą lub artystą w odniesieniu do wybranej kategorii przychodów ma możliwość podwyższenia kwoty kosztów uzyskania przychodów (ze standardowych 250/300 zł miesięcznie) nawet do 120 tys. zł rocznie. Zamiast „wrzucać w koszty” 250 zł miesięcznie (lub 20% w przypadku umów cywilnoprawnych) mamy możliwość podniesienia wysokości kosztów nawet do 50% naszego miesięcznego wynagrodzenia. W niektórych przypadkach może się to przełożyć na oszczędność podatkową w PIT rzędu od kilku do nawet kilkunastu tysięcy złotych rocznie.
50% koszty uzyskania przychodów, a liczby
Poniżej prezentujemy zestawienie potencjalnych korzyści wynikających z zastosowania 50% kosztów uzyskania przychodów w PIT do dochodów osób zatrudnianych na podstawie umowy o pracę.
| – | 50% koszty | 50% koszty | |
| Brutto (PLN) | Netto (PLN) | prace twórcze obejmują 1/2 wynagrodzenia | prace twórcze obejmują 3/4 wynagrodzenia |
| 8 000 | 5 784 | 6 234 PLN | 6 282 PLN |
| 12 000 | 8 489 | 9 200 PLN | 9 423 PLN |
| 15 000 | 10 030 | 11 443 PLN | 11 799 PLN |
*zestawienie ma charakter poglądowy, a finalne wyniki zależą od wielu indywidualnych czynników (m.in. korzystanie z ulg w PIT, składek na PPK, wspólnego rozliczenia ze współmałżonkiem…).
Wymogi ustawowe
Zmiany, które weszły w życie w 2018 r., niestety znacząco ograniczyły krąg osób uprawnionych do zastosowania tego rozwiązania. Temat ten został uregulowany w art. 22 ust. 9 – 9b Ustawy o PIT.
Zgodnie z art. 22 ust. 9 Ustawy o PIT – 50% koszty uzyskania przychodów przysługują m.in.
- z tytułu zapłaty twórcy za przeniesienie prawa własności wynalazku, topografii układu scalonego, wzoru użytkowego, wzoru przemysłowego, znaku towarowego lub wzoru zdobniczego;
- z tytułu opłaty licencyjnej za przeniesienie prawa stosowania wynalazku, topografii układu scalonego, wzoru użytkowego, wzoru przemysłowego, znaku towarowego lub wzoru zdobniczego, otrzymanej w pierwszym roku trwania licencji od pierwszej jednostki, z którą zawarto umowę licencyjną; oraz
- z tytułu korzystania przez twórców z praw autorskich i artystów wykonawców z praw pokrewnych, w rozumieniu odrębnych przepisów, lub rozporządzania przez nich tymi prawami (…), z zastrzeżeniem ust. 9a i 9b (…)
Z ww. przepisu wynika, że możliwość zastosowania 50% kosztów uzyskania przychodów ograniczona jest:
- (1) podmiotowo – do określonego kręgu podatników oraz
- (2) przedmiotowo, ponieważ przysługują:
(2a) z tytułu korzystania przez nich z praw autorskich lub
(2b) z tytułu rozporządzania przez nich tymi prawami.
Rodzaje działalności
Jednocześnie jak stanowi art. 22 ust. 9b ustawy PIT, ww. koszty stosuje się wyłącznie do przychodów uzyskiwanych z tytułu:
- działalności twórczej w zakresie architektury, architektury wnętrz, architektury krajobrazu, inżynierii budowlanej, urbanistyki, literatury, sztuk plastycznych, wzornictwa przemysłowego, muzyki, fotografiki, twórczości audialnej i audiowizualnej, programów komputerowych, gier komputerowych, teatru, kostiumografii, scenografii, reżyserii, choreografii, lutnictwa artystycznego, sztuki ludowej oraz dziennikarstwa;
- działalności artystycznej w dziedzinie sztuki aktorskiej, estradowej, tanecznej i cyrkowej oraz w dziedzinie dyrygentury, wokalistyki i instrumentalistyki;
- produkcji audialnej i audiowizualnej;
- działalności publicystycznej;
- działalności muzealniczej w dziedzinie wystawienniczej, naukowej, popularyzatorskiej, edukacyjnej oraz wydawniczej;
- działalności konserwatorskiej;
- prawa zależnego, o którym mowa w art. 2 ust. 2 ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz. U. z 2019 r. poz. 1231 oraz z 2020 r. poz. 288), do opracowania cudzego utworu w postaci tłumaczenia;
- działalności badawczo-rozwojowej, naukowej, naukowo-dydaktycznej, badawczej, badawczo-dydaktycznej oraz prowadzonej w uczelni działalności dydaktycznej.
Innymi słowy, aby skorzystać z tego rozwiązania musimy (1) być twórcą/artystą działającym w jednej z wymienionych powyżej dziedzin, a nasze przychody (2) muszą stanowić zyski z praw autorskich.
Górna granica, czyli limit 50% koszty uzyskania przychodów
Wysokość 50% kosztów uzyskania przychodów ograniczona jest limitem kwotowym uregulowanym w art. 22 ust. 9a i 9aa ustawy PIT.
Zasadniczo najważniejszy limit to ten, zgodnie z którym w danym roku podatkowym 50% koszty uzyskania przychodów, nie mogą przekroczyć kwoty stanowiącej górną granicę pierwszego przedziału skali podatkowej (z art. 27 ust. 1 Ustawy o PIT) tj. 120 00 zł.
Jeżeli koszty uzyskania przychodów byłyby wyższe niż wynikające z zastosowania ww. to koszty uzyskania przychodów przyjmuje się w wysokości kosztów faktycznie poniesionych (art. 22 ust. 10 i 10a ustawy PIT). Niemniej jednak w takim przypadku istnieje ryzyko, że po przekroczeniu tego „limitu” koszty nie przysługują.
Objaśnienia MF
Ponieważ przepisy te nie są do końca jasne, jakiś czas temu Minister Finansów wydał interpretacje ogólną Nr DD3.8201.1.2018 w sprawie zastosowania 50% kosztów uzyskania przychodów do honorarium autorskiego (bezpośredni link).
Interpretacja ta jest napisana dość dobrze i możemy w niej znaleźć odpowiedzi na wiele pytań, stąd polecamy zapoznanie się z jej treścią.
50% koszty uzyskania przychodów – dlaczego warto skorzystać z usług doradcy podatkowego?
Mimo wydanej interpretacji ogólnej oraz tego, iż rozwiązanie to funkcjonuje już od pewnego czasu, wciąż zdarza się, że fiskus stara się niejasne przepisy zinterpretować na niekorzyść podatnika. Dlatego też do wdrożenia tego rozwiązania należy się odpowiednio przygotować.
Naszych klientów (osoby fizyczne) wspieramy poprzez weryfikację możliwości zastosowania 50% kosztów uzyskania przychodów (analiza umowy i faktycznie wykonywanych czynności oraz konsultacje), a także dbamy o maksymalny możliwy poziom zabezpieczenia takiego podatnika.
Jeżeli zaś chodzi o klientów, którzy chcieliby wdrożyć 50% KUP w swoich firmach (tj. pracodawców/zleceniodawców), to w tym przypadku zazwyczaj konieczna jest analiza zawartych umów i faktycznie wykonywanych czynności, przygotowanie stosownych kalkulacji, wprowadzenie procedury wyceniania i przekazywania praw autorskich. W bardziej skomplikowanych sprawach pomagamy we wprowadzeniu zmian umownych, przygotowaniu stosownych procedur dowodowych, koordynujemy pracę rachunkowości i pomagamy przy sporządzaniu wniosku o interpretację do KIS.
Jest to pierwszy z wpisów wyjaśniających istotę 50% kosztów uzyskania przychodów. Pozostałe publikacje nastąpią w najbliższym czasie.
Jeżeli masz pytania dotyczące stosowania 50% kosztów uzyskania przychodów, zapraszamy na www.outsourced.pl .
